Dường như kỹ nghệ đồ đá ở Châu Âu trở nên phức tạp hơn sau khi người EEMH thay thế người Neanderthal trong bản ghi khảo cổ. Dựa vào điều này mà giới khảo cổ mới phân định giữa "trung kỳ đá cũ" và "hậu kỳ đá cũ". Giai đoạn quá độ giữa hai niên đại có tên là "Cách mạng thượng kỳ đá cũ," và khái niệm "hiện đại hành vi" thường được liên kết với sự biến đó. Phần lớn giới khảo đồng thuận cho rằng kỹ nghệ và văn hóa thời hậu kỳ đá cũ tiến bộ hơn thời trung kỳ đá cũ, song vẫn chưa có thống nhất xung quanh vấn đề hiện đại hành vi có phải một sự kiện đột biến duy nhất hay nó là một diễn trình bắt đầu rất lâu trước hậu kỳ đá cũ, nhất là khi ta xem xét các bằng chứng khảo cộ ngoài Châu Âu. Các dấu hiệu của hiện đại hành vi bao gồm: sự sản xuất các microlith (vi thạch), sự vận dụng xương và gạc vào việc chế tác công cụ, việc sử dụng các công cụ đập và nghiền, việc trang hoàng bản thân và sự sản xuất biểu tượng, các mạng lưới mậu dịch đường dài, cũng như các kỹ nghệ săn bắt tân tiến.[44][45] Văn hóa Magdalénien thời đá cũ sản xuất rất nhiều tác phẩm nghệ thuật, thậm chí còn biết trang trí các vật dụng đơn sơ hàng ngày.[46]

Sắn bắt hái lượm

Trong lịch sử, các nghiên cứu dân tộc chí về chiến lược tự cung tự cấp của các xã hội săn bắt-hái lượm chỉ mới chú trọng vào sự phân công lao động dựa trên giới tính và quá trình săn bắt động vật lớn của đàn ông. Ví dụ đáng chú ý của phương pháp luận này là cuốn sách Man the Hunter (1966) gây nhiều tranh cãi do chỉ đề cập đến tầm quan trọng của đàn ông trong xã hội săn bắt hái lượm. Lúc bấy giờ thì làn sóng nữ quyền thứ hai đang rất lớn mạnh, khiến cho tác phẩm này bị các nhà khảo cổ nữ phản đối kịch liệt. Nhà khảo cổ người Úc Betty Meehan viết bài báo Woman the Gatherer vào năm 1974 để phản biện rằng: đàn bà đóng vai trò cốt yếu trong các cộng động người bởi lẽ họ thu lượm các nguồn thức ăn ổn định hơn như thực vật và thú nhỏ, do việc săn bắt các loài thú lớn rất khó thành công. Kể từ đó, quan niệm "Đàn bà hái lượm" dần nhận được nhiều sự ủng hộ.[47]

Xã hội

Tôn ti xã hội